Türkiye, 6 Şubat 2023’te Kahramanmaraş merkezli 11 ili etkileyen 7.7 ve 7.6 büyüklüğündeki sarsıntılarla sarsıldı.
Depremler yıkım, vefat ve yaralanmalara yol açtı. Zelzeleden sonra DEÜ, TÜBİTAK’ın paydaş kuruluşları İçişleri Bakanlığı Afet ve Acil Durum İdaresi Başkanlığı, Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü, Harita Genel Müdürlüğü, Türkiye Belediyeler Birliği ve birçok üniversiteden bilim insanı sarsıntı bölgesine gitti.
Orta Anadolu, Akdeniz ve Güneydoğu Anadolu bölgelerindeki vilayetleri direkt etkileyebilecek faylar üzerinde araştırmalar yapılmaya başlandı.
DEÜ’den Prof. Dr. Hasan Sözbilir, Dr. Mustafa Softa ve Dr. Özkan Cevdet Özdağ, Fırat Üniversitesi’nden Prof. Dr. Ercan Ersoy, Dr. Elif Akgün, Dr. Serap Çolak Erol, Dr. Sibel Kayğılı, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi’nden Prof. Dr. Volkan Karabacak, Afyon Kocatepe Üniversitesi’nden Prof. Dr. Çağlar Özkaymak, Çukurova Üniversitesi’nden Prof. Dr. Fikret Koçbulut, Selçuk Üniversitesi’nden Dr. Öğretim Üyesi Serkan Gürgüze’den oluşan ve birçok yüksek lisans öğrencisinin de katıldığı takım tarafından Şirvan Fayı, Cizre Fayı, Antakya Fayı, Meyyit Deniz Fayı, Malatya Fayı ve Orta Anadolu Fayı-Deliler segmenti üzere faylar üzerinde çalışmalar yürütülüyor.
‘BÜYÜK ÖLÇEKLİ BİR PROJE’
DEÜ Mühendislik Fakültesi Jeoloji Mühendisliği Kısmı Genel Jeoloji Ana Bilim Kolu Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hasan Sözbilir, yürütülen çalışmalar hakkında bilgi verip, “6 Şubat sarsıntısından sonra bilhassa zelzelenin yüzey kırıklığının etrafındaki bütün fayların 2 yıl içinde çalışılması hedefleniyor. ‘Bu faylar geçmişte kaç zelzele üretti? Hangi sıklıkta zelzele üretip, en son sarsıntısı ne vakit yaptı? Bundan sonra ne vakit kırılabilir?’ sorularının cevabını bulmaya çalışılan büyük ölçekli bir proje. Yaklaşık 100 bilim insanı, projede vazife yapıyor. 90’a yakın lisansüstü öğrenci projede çalışıyor. 2025 sonunda proje tamamlandığında, ‘Türkiye’nin Zelzele Tehlike Haritası’ da yenilenmiş olacak” diye konuştu.
‘TEHLİKE DÜZEYİNİ BULMAYA ÇALIŞACAĞIZ’
Son olarak Kahramanmaraş’ta incelemelerde bulunduklarını belirten Prof. Dr. Sözbilir, “Son çalışmamızı Kahramanmaraş bölgesinde, Narlı civarında gerçekleştirdik. Bilhassa 6 Şubat zelzelesinde birinci kırılan modülün üzerinde 2 hendek açtık. Bu kesim aslında birinci defa kırılıyor. Yeni bir fay gelişimi kelam konusu. Bu da çok doğal. Olağan kaidelerde zelzele olduğunda var olan bir fayı kullanır. Ama birtakım durumlarda bilhassa çok şiddetli zelzeleler olduğunda bazen yeryüzünü yine kırabilir. Bu kırılan kesimin çabucak güneyinde Narlı Fayı var. Narlı Fayı’nda da 2 hendek açtık. Narlı Fayı üzerinde beşerler yaşarken, 3 sarsıntı gerçekleştiğini gördük. Bu sarsıntıların sonucunda Narlı Fayı, günümüzde yeniden zelzele tehlikesi yüksek bir fay sınıfına çıkmış durumda. Bu fayın çabucak güneyinde Sakçagöz Fayı, Yesemek Fayı, Hacıpaşa Fayı üzere, Ölüdeniz Fayı’nın modülleri var. Bunlar üzerinde de önümüzdeki günlerde hendekler açacağız. Böylelikle Ölüdeniz Fayı’nın, Türkiye hudutları içindeki kalan kısmında nasıl bir tehlike olduğunu ve tehlike düzeyini bulmaya çalışacağız” dedi.
‘ANİ BİR KIRILMA ŞİMDİ GERÇEKLEŞMEMİŞ’
Narlı Fayı çalışmalarında 3 tane tarihi zelzele olduğunu tespit ettiklerini söyleyen Prof. Dr. Hasan Sözbilir, “6 Şubat zelzelesinin çok az bir yerde Narlı Fayı’nı etkilediğini gözlemlemiş olduk lakin ani bir kırılma şimdi gerçekleşmemiş. Hasebiyle gelecekte Narlı Fayı’nın kırılma mümkünlüğünün olabileceğini düşünüyoruz. Narlı Fayı kırıldığında, 6.7 büyüklüğünde bir sarsıntıya neden olabilir. Natürel Sakçagöz Fayı’yla birleşirse, bu zelzelenin büyüklüğü daha da artabilir. Narlı Fayı, Kahramanmaraş ile Gaziantep ortasında olan bir bölgede yer alıyor. Münasebetiyle bu bölgedeki faylar kırıldığında her iki vilayetimizi de etkileyecek bir potansiyele sahip. Bilhassa hem Kahramanmaraş hem Gaziantep’in sarsıntı tehlikesinin devam etmesi nedeniyle zelzeleye hazırlık manasında çalışmalara sürat verilmesi gerekiyor” diye konuştu.