Köy enstitüleri, Türkiye’de ilkokul öğretmeni yetiştirmek üzere 17 Nisan 1940 tarihli ve 3803 sayılı yasa ile açıldı. Dönemin Milli Eğitim Bakanı Hasan Âli Yücel süreci şahsen yönetti.
Cumhuriyetin yüzde 80’inin köy vatandaşı oluştururken okuma yazma oranı epeyce düşüktü. Kentte vazife yapan birçok öğretmende kırsal kesimde eğitim vermek istemiyordu. Pedagog Halil Fikret Kanad, bahisle ilgili çalışmalarında zorunluluktan değil özveriyle öğrenci yetiştirecek “köye nazaran öğretmen” fikrini savundu.
Matematikten tarıma, tarımdan sanata birçok alanda derslerin verildiği enstitülerde birçok Türk muharrir yetişti.
Ancak vakitle köy enstitüleri hakkında çıkan temelsiz tezler, devrin soğuk savaşı köy enstitülerini kapattı.
Enstitüler, vakit zaman gençler ortasında tartışmalara neden oluyor.
Odatv Chatgpt’ye sordu, Köy Enstitüleri kapatılmasaydı ne olurdu?
Chatgpt: “Eğer köy enstitüleri kapatılmamış olsaydı, mümkün senaryolar şunlar olabilirdi:
Eğitim Düzeyinin Yükselmesi: Köy enstitüleri, kırsal kısımdaki insanlara çağdaş tarım tekniklerini, sıhhat şuurunu, zanaat marifetlerini ve okur-yazarlığı öğretmeyi hedefliyordu. Şayet enstitüler açık kalsaydı, köylülerin eğitim düzeyi yükselir ve kırsal bölümdeki şuur seviyesi artardı. Bu, tarım verimliliğinin artması, köylülerin ekonomik ve toplumsal açıdan daha düzgün duruma gelmesi manasına gelebilirdi.
Kırsal Kalkınma: Köy enstitüleri, köylerdeki insanlara tarım ve hayvancılık tekniklerini öğretiyor ve çağdaş tarım sistemlerinin yayılmasını sağlıyordu. Enstitülerin kapatılmasıyla birlikte, köylerde çağdaş tarım tekniklerine erişim azalabilir ve kırsal kalkınma süreci yavaşlayabilirdi.
Toplumsal Dönüşüm: Köy enstitüleri, köylerde toplumsal dönüşümü hedefliyordu. Öğrenciler, köylerine dönerek topluma hizmet edecekler ve köylerdeki ömür kalitesini yükselteceklerdi. Şayet enstitüler açık kalsaydı, köylerdeki toplumsal dönüşüm süreci daha süratli ilerleyebilir ve kırsal kısımdaki insanların ömür şartları güzelleşebilirdi.
Eğitim Fırsatları: Köy enstitüleri, kırsal kesimde yaşayan gençlere eğitim fırsatları sunuyordu. Bu enstitülerin kapatılmasıyla birlikte, köylerdeki gençlerin eğitim imkanları azaldı. Bu durum, kırsal- kent ortasındaki eğitim farkını derinleştirebilir ve eşitsizlikleri arttırdı.
Yukarıdaki senaryolar, köy enstitülerinin kapatılmaması durumunda mümkün sonuçlardan yalnızca birkaçını temsil etmektedir. Lakin, her senaryo gerçekleşme mümkünlüğü taşımamaktadır ve tam olarak ne olacağını kestirim etmek zordur. Bununla birlikte, köy enstitüleri açık kalsaydı, kırsal kesimde eğitim, tarım ve toplumsal dönüşüm alanlarında olumlu tesirler gözlemlenebilirdi.”
HALİL FİKRET KANAD KİMDİR?
1892 ‘de Yunanistan doğdu. Birinci ve orta eğitimini orada tamamladıktan sonra 1910’da Maarif Nezareti tarafından Almanya‘ya gönderilerek; Berlin ve Leipzig Üniversitelerinde ideoloji tahsili gördü. 1917’de Leipzig Üniversitesi’nde J.H. Pestalozzi bahisli doktora tezini vererek, pedagoji hekimi olarak Türkiye’ye döndü. Türkiye’nin Pedagoji kolunda doktora yapan birinci eğitimcisidir. Türkiye’nin çeşitli kentlerinin yanında, Bakü ve Almanya’da da psikoloji ve pedagoji dersleri
KÖY ENSTİTÜLERİ
Türk eğitim sisteminin geliştirilmesi konusunda Cumhuriyet Periyodunun öncü eğitimcilerinden olan Kanad, okullarda temel eğitimin yanında meslek eğitiminin de verilmesi gerektiğini savunmuş ve Köy Enstitüleri’nin kurulmasında öncülük etmiştir. Türkiye tarihinde birinci defa iki ciltlik Pedagoji Tarihi’ni yazmış ve topyekûn ulusal terbiye kavramını ortaya atmıştır. Eğitimin aile-okul-toplum-devlet dörtlemesi ile başarılı olacağını savunmuş, “köye nazaran öğretmen” fikrini benimsemiştir.
Çocuk terbiyesi, pedagoji, hatalı çocukların terbiyesi, Goethe, Köy Enstitüleri ve çok maksatlı okul kavramı ile ilgili birçok yapıtı ve Almancadan çevirileri bulunmaktadır.